Glutensiz Yaşam Tüyoları

Glutensiz Yaşam Tüyoları

Glutensiz diyetler 1990’ların başında artmaya başladı ve birçok kişi tarafından uygulanmaya başladı. Son yıllarda glutensiz ürünler oldukça yaygınlaştı. Çölyak hastalığı, Tip 1 diyabet ve otoimmün tiroid hastalığı gibi otoimmün bozukluğu olan kişilerde, çölyak hastalığına yakalanma riski fazla olan Tip 1 diyabete sahip olanlarda, lenfoma ve ince bağırsak kanserine sahip olan çölyaklı kişilerde, otizmli kişilerde glutensiz beslenme uygulanabilmekte.

Aynı zamanda çölyak olmayan gluten intoleransı veya besin hassasiyetlerinden dolayı da glutensiz beslenme sık sık uygulanmaktadır. Peki bu kadar gluten içeren besin içerisinde glutensiz bir beslenme düzeni oturtmak için neler yapabiliriz?

Günlük Hayatta Glutensiz Beslenme Nasıl Kolaylaşır?

1. Kendi yemeğinizi hazırlayabilirsiniz

Okul çağındaki çocukların glutensiz ürünlere ulaşımı ülkemizde maalesef çok az. Bu sebeple çocuğunuzun beslenmesini kendiniz hazırlayabilir ve sosyalleşebilmesi için arkadaşları ile paylaşabileceği seçenekler ekleyebilirsiniz. Büyüme ve gelişme çağında olan çocuklar için yeterli besin alımının önemi göz ardı edilmemelidir.

İlerleyen yaşlarda özellikle üniversite öğrencisiyseniz veya aktif olarak çalışıyorsanız ve eğer glutensiz yemeklere ulaşımınız yoksa kendi yemeğinizi öğün planlaması ile önceden hazırlayıp gün içinde glutensiz alternatif bulamayıp aç kalmak yerine dengeli beslenmek için bir adım atabilirsiniz. Bu seçim glutensiz tahıllar ile hazırlayacağınız bir salata olabilir veya et, kurubaklagil gibi bir protein grubunun yanında glutensiz bir ekmek ve sebze yemeği olabilir.

2. Çapraz Kontaminasyona Dikkat Edilmeli

Gıda güvenliği denilince akla ilk olarak gıda zehirlenmesi gelse de gıda alerjisi, çölyak hastalığı ve diğer hassasiyetleri olan kişiler için hassas oldukları gıda ile temastan kaçınmak çok önemlidir. Miktarı az olsa dahi temas gıda alerjisi olan kişilerde yaşamı tehdit eden reaksiyonlara neden olabilir. Çapraz bulaşma ise zararlı bakterilerin başka bir gıda veya yüzeyden bir gıdaya aktarılmasıdır. Çapraz temas gıda alerjeni veya gluteninin alerjen veya glutensiz olması amaçlanan bir gıdaya aktarılmasıdır.

İlk olarak alışverişte çapraz temasa dikkat etmek gerekir. Gluten içeren ve içermeyen besin grupları ayrı poşetler ile taşınmalıdır. Evde yemekleri saklarken ise ayrı ortamlarda, mümkün olduğunca glutensiz ve glutenli olarak etiket ile belirterek saklama işlemi gerçekleştirilmelidir.

Mutfakta kullanılan ekmek kızartma makinesi, tencere, süzgeç, kesme tahtası, oklava, çırpma teli gibi ayrı mutfak eşyaları ve küçük aletler kullanırken glutenli ürünler ile temas etmemesine dikkat edilmeli. Eldivenler ve önlükler gluten ile temas ettikten sonra mutlaka değiştirmeli.

3. Alışveriş Listenizi Hazırlayabilirsiniz

Gluten içermeyen birçok tahıl ve un vardır.  Alışveriş listenize eklemek için bazı güvenli seçenekler arasında pirinç, mısır, sorgum, kinoa, darı, karabuğday, amarant, teff ve glutensiz yulaf bulunur.  Doğal olarak glütensiz olan diğer gıdalar arasında taze meyve ve sebzeler, süt, tereyağı, yumurta, mercimek, fındık ve tohumlar, balık ve kümes hayvanları, bal ve su gibi tek bileşenli gıdalar yer alır.

Uzak Durulacak Besinlere Özen Gösterilmeli

Kraker gibi yiyeceklerin isimleri içerik ile ilgili ipucu taşırken bazı yiyeceklerin içerisinde un bulunması sizi şaşırtabilir.  Her zaman işlenmiş gıdaların etiketindeki içindekiler kısmını okumalısınız ve buğday, çavdar, arpa veya malt içeren gıdalardan kaçınmalısınız.

Glutenli bileşenler; bulyonlar, çikolatalar, şarküteri etleri, sosisli sandviçler, patates kızartması, sos, işlenmiş balık, pirinç karışımları gibi gıdalarda görünebilir.  Salata sosları, soslar, patates cipsi gibi besinler de gluten içerebilir. Bu sebeple çoğu besin grubu satın almadan önce kontrol edilmeli. Markete girdiğinizde glutensiz kelimelerini arayarak başlanmalı. Bir ürün glutensiz olarak etiketlenmediğinde içindekiler kısmında buğday, çavdar, arpa, yulaf ve malt olup olmadığını kontrol edilebilir. Üretici bir malzemeyi değiştirebileceğinden, bir ürünü her satın aldığınızda tüm ürün etiketlerini okuyun.

Tatilde Glutensiz Beslenme Nasıl Uygulanabilir?

1. Önceden Araştırmanızı Yapmalısınız

Tatil lokasyonu ve konaklama seçeneklerinden sizin için en konforlu olacak seçeneği tercih etmelisiniz. Kalacağınız otelin glutensiz menüsünün olması veya bulunduğunuz lokasyonda tercih edebileceğiniz glutensiz menüye sahip restoranlar olması kendinizi daha rahat hissettirecektir bu sebeple mutlaka ön araştırma yapılmalıdır. Eğer glutensiz beslenmenizin çölyak hastalığı gibi hassas bir sebebi varsa çapraz bulaş da söz konusu olabileceğinden otel ile iletişime geçilip bu durum bildirilmelidir.

2. Açık Büfeye Dikkat Etmelisiniz

Çapraz temas riskinin en yüksek olduğu durumlardan biri açık büfelerdir bu noktada dikkatli olunmalıdır. Glutensiz mutfaktan yapılan seçimler de taze olarak tüketilmelidir.

3. Hazırlıklı Olmalısınız

Gün içinde çıktığın gezilerde veya deniz kenarında glutensiz seçeneklere ulaşmak zor olabilir. Bu sebeple ara öğün için yanında önceden paketlenmiş veya paketli olarak satın alınmış glutensiz ürünler bulundurup gün içinde yiyecek düşünme stresini azaltılabilir. Son olarak çok stres yapmadan planlı bir şekilde ilerleyerek güzel seçenekler oluşturabiliriz örneğin içini serinletecek bir meyve suyu yanında küçük bir paket kuruyemiş güzel bir ara öğün seçeneği olabilir.

Dyt. Dilara Tuygan